BRYTYJSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI

Kupisz dom coraz później

Na pierwszy rzut oka wygląda to nieźle. Dom po trzydziestce? Ale trzeba mieć na względzie, że to średnia - więc dzieci bogatych rodziców mogą sobie kupić domy i sporo wcześniej, ale inni dużo później. I wychodzi taka liczba. Dalej - trzeba to porównywać do tego co było. A jeszcze dekadę wcześniej Brytyjczyk kupował dom średnio w w wieku 29 lat, jak wynika z badań banku Halifax, największego pożyczkodawcy w tej branży.

Obecnie jest to dokładnie 32 lata, biorąc pod uwagę każdy region w Zjednoczonym Królestwie. W Londynie ów wiek jest jeszcze wyższy, ale tu i wcześniej tak było. Procentowo wyższy wzrost zanotowano np. w Walii albo w regionie North-West (m.in. Manchester i Liverpool).

Jak wskazują analitycy banku, z pewnością jakieś znaczenie mają zmiany w stylu życia - np. więcej ludzi chce za młodu trochę popodróżować. Jednak nie da się ukryć, że dają w kość rosnące ceny domów i co za tym idzie problemy z uzbieraniem już na sam depozyt. W zeszłym roku średnia cena domu wynosiła £264,140,  a więc np. 10% depozytu to...

Owszem, dla kogoś, kto zbierał przez lata pewnie taka suma jest osiągalna. Ale to już nie będzie młody człowiek - więc i warunki kredytu inne - do tego może to być już osoba z większą rodziną, a więc i potrzebuje większego domu. I nie byle gdzie, ale raczej tam gdzie dobre szkoły. A więc musi wydać jeszcze więcej. Np. 400 tys., jak dom dla rodziny na mojej ulicy...

Liczba młodych ludzi posiadających domy dramatycznie spada na przestrzeni lat, choć w ostatnich kilku latach trochę się podniosła. W 1989 roku notowano szczyt, bo 51%, aby spaść do 25% w 2016 r., zaś w 2019 r. było to 28%.

Pewnym paradoksem jest, że ludzi stać na stosunkowo wysokie czynsze, ale nie mogą sobie pozwolić na zakup z nawet mniejszymi ratami niż owe czynsze. Tzn. dokładnie - nie pozwala im się. Na drodze stoi ów zaporowy depozyt.

No bo jeżeli ktoś płaci za czynsz dajmy na to £750 miesięcznie, to spokojnie mógłby spłacać raty za pożyczkę rzędu £190,000 (to raczej ceny spoza Londynu). Niestety, nie będzie mu to dane.

A pożyczki rzędu 95% odeszły do przeszłości. Tak więc depozyt np. rzędu 15% plus inne opłaty, czynią zakup domu dla wielu mrzonką. I wcale nie tylko dla biedaków. Jeżeli odkładasz £250 miesięcznie (nieźle w tych czasach), to za rok będziesz mieć £3000. Czyli na dzisiejszy depozyt uzbierasz będąc już bardziej w średnim wieku... a depozyt z pewnością będzie wynosił też sporo więcej. No chyba, że zaczniesz w podstawówce.

Trzeba też pamiętać, że pod koniec roku znacznie spadła liczba akceptowanych wniosków o pożyczki mieszkaniowe. Te i tak nie pozwolą na kupno konkretnego domu bez sporego depozytu. Tradycyjnie udziela się pożyczek rzędu 4,5 rocznych dochodów, ostatnio może 5,5. Pod koniec ub. roku pojawiła się pożyczka Habito One Mortgage, która daje możliwość zaciągnięcia 7-krotnego kredytu (ale np. w małżeństwie tylko dla jednej osoby). To wciąż mało na dom w normalnej dzielnicy dla rodziny.

Tak naprawdę trzeba mieć bogatych rodziców albo wykonywać niesamowicie dobrze płatną pracę. Lub zakupić dom w dzielnicy, do której strach wejść. Tak, tam dalej znajdziecie domy za kilkadziesiąt tysięcy funtów.

Analitycy wskazują, że w takiej sytuacji kupujący swój pierwszy dom skazani są na korzystanie z systemów help-to-buy, które możliwe są do wykorzystania tylko w przypadku nowych domów. Za te zaś trzeba dodatkowo przepłacać.

SL